CROSS-DRESSING NIETS NIEUWS?

[Dutch] cross1



CROSS-DRESSING NIETS NIEUWS?

Door de eeuwen heen hebben mensen vormgegeven aan hun seksuele identiteit, onder andere via kleding. Tot de negentiende eeuw was voor vrouwen het dragen van ‘mannelijke’ kleding, zogeheten ‘cross dressing’, vaak noodzaak. In de loop van de tijd vervaagden de stereotype verschillen tussen typisch mannelijke en typisch vrouwelijke kleding. Tegenwoordig wordt kleding wel gebruikt als manier om te spelen met de stereotypen van mannen en vrouwen.

CROSS DRESSING IS VAN ALLE TIJDEN

Cross dressing
Kleding dragen van de andere sekse bestaat al duizenden jaren.

In het Oude Testament komt een travestieverbod voor en ook de Koran kent seks specifieke kledingvoorschriften. Cross dressing, ook wel travestie genoemd, kwam in het verleden ook bij vrouwen regelmatig voor. Deze vrouwen handelden vaak uit economische overwegingen, soms vanwege het avontuur of om uit de beperkte vrouwenrol te kunnen stappen.


MANNELIJKE KLEDING ALS NOODZAAK

mannenberoep
In een onderzoek naar vrouwen in mannenkledij werden voor de periode 1550-1839, honderdtwintig Nederlandse cases gevonden.

Er waren vrouwen die zich tijdelijk als man kleedden voor bijvoorbeeld een reis, tijdens carnaval en in het theater. Anderen leefden voor langere tijd als man omdat ze een mannenberoep (matroos of soldaat) wilden uitoefenen, of om het criminele pad op te kunnen gaan.


Bekende historische vrouwen in mannenkleren:

  • Jeanne d’Arc (ca. 1412-1431)
  • Mary East (ca. 1718-1782) alias James How (Engeland)
  • Maria van Antwerpen (1719-1781)



VROUW MINDERWAARDIGE SEKSE

Tot het eind van de zeventiende eeuw was het voor vrouwen relatief gemakkelijk om zich als man te presenteren. Dat had te maken met de manier waarop tegen biologisch geslacht werd aangekeken. Er was één sekse: de mannelijke. De vrouw werd gezien als een (minderwaardige) variant van de man, ook op de maatschappelijke ladder. Vanuit dit perspectief kon het streven van vrouwen om via cross dressing hogerop te komen op enige mate van begrip rekenen.


HET TWEE-SEKSENSYSTEEM

Rond 1800 begon men, door toegenomen wetenschappelijke inzicht, steeds meer nadruk te leggen op de (biologische) verschillen tussen mannen en vrouwen. Het twee-seksensysteem deed z’n intrede: man en vrouw waren aparte categorieën. In theorie gelijkwaardig, maar elk met voorgeschreven gedrag en een eigen, onveranderlijke positie in de samenleving. Vanaf toen was cross dressing niet meer maatschappelijk aanvaard.


‘Vrouwen in mannenkleren waagden het de denkbeeldige lijn tussen man(nelijkheid) en vrouw(elijkheid) te overtreden en dat was ongehoord.’
Ondanks deze maatschappelijke houding bleven er vrouwen die zich als man kleedden en soms ook gedroegen, zoals:

  • George Sand (1804-1876), Franse schrijfster, verscheen vaak in een mannenpak, rookte pijp en had veel affaires.
  • Sarah Bernhardt (1844-1923), Franse actrice, introduceerde samen met George Sand als eerste het tweedelig pak voor de vrouw.
  • Radclyffe Hall (1880-1943), Engelse schrijfster van onder meer de roman ‘De bron van eenzaamheid’. Hall had een chique, verzorgde stijl met veel mannelijke kenmerken en liet zich ‘John’ noemen. Ze leefde openlijk samen met haar vriendin.



HOLLYWOOD

Yves Saint Laurent een smoking voor vrouwen ontwierp
In Hollywoodfilms van de jaren dertig van de 20e eeuw verschenen actrices in broek, zoals Marlène Dietrich (1901-1992), Greta Garbo (1905-1990) en Katherine Hepburn (1907-2003). Ook naast de filmset droegen ze deze kleding steeds vaker.

Toch heeft het nog enkele decennia geduurd, voordat de broek voor vrouwen gemeengoed werd. In de jaren zestig ontstond er nog enige ophef toen Yves Saint Laurent een smoking voor vrouwen ontwierp. Ondertussen bestaat ‘mannelijke’ kleding bijna niet meer.

COMMENTAAR

VOEG EEN REACTIE TOE

*